ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ –ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਸੀਰੀਆ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਸ਼ਰ ਅਲ-ਅਸਦ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਸੱਤਾ ਤੋਂ ਬੇਦਖ਼ਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਨਾਲ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਦੇ ਤਹਿਤ ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਸਹਿਯੋਗ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਏਜੰਡਾ ਸੀ। ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਅਲਕਾਇਦਾ ਅਤੇ ਆਈਐਸ ਵਰਗੇ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ ਫੈਲਾਅ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਹੁਣ ਸੀਰੀਆ ਦੀ ਸੱਤਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ‘ਚ ਜਾਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ।
ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਹਿੱਤਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਨਵੇਂ ਰਿਸ਼ਤੇ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਭਾਰਤੀ ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ ਨੂੰ ਸੀਰੀਆ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਕਰੀਬ ਸਾਢੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ‘ਚ ਸ਼ਾਸਨ ਬਦਲਣ ਕਾਰਨ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੀ ਭਾਰਤੀ ਕੂਟਨੀਤੀ ਨੂੰ ਹੁਣ ਸੀਰੀਆ ‘ਚ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਬਦਲਾਅ ਦੇ ਨਾਲ ਢਾਲਣਾ ਪਵੇਗਾ।
ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸੀਰੀਆ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਸ਼ਰ ਅਲ-ਅਸਦ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜੋ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ‘ਤੇ ਹਨ। ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ 29 ਨਵੰਬਰ, 2024 ਨੂੰ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੁਵੱਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਸੀਰੀਆ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਸਾਲਾਨਾ ਸਹਾਇਤਾ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਸੀ।
ਹਾਲ ਹੀ ‘ਚ ਭਾਰਤ ਨੇ ਅਸਦ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ‘ਚ ਮਦਦ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਸਦ ਨੇ ਖੁਦ ਭਾਰਤੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸੀਰੀਆ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸੂਤਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਦਮਿਸ਼ਕ ‘ਚ ਫਿਲਹਾਲ ਸਥਿਤੀ ਕਾਫੀ ਅਸਥਿਰ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਸੱਤਾ ਦੇ ਤਬਾਦਲੇ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਅਤੇ ਲੰਬੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਆਪਣੇ ਹਿੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰੋ ਅਤੇ ਦੇਖੋ ਦੀ ਨੀਤੀ ‘ਤੇ ਕਾਇਮ ਰਹੇਗਾ।
ਭਾਰਤ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਸਦ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੀਰੀਆ ‘ਤੇ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਤੋਂ ਚਿੰਤਤ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਸੀਰੀਆ ਵਿਚਾਲੇ ਨਵੰਬਰ ‘ਚ ਹੋਈ ਗੱਲਬਾਤ ‘ਚ ਅੱਤਵਾਦ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਸਹਿਯੋਗ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮੁੱਦਾ ਸੀ। ਵਿਡੰਬਨਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੂੰ ਨੱਥ ਪਾਉਣ ਦੇ ਮਕਸਦ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦਾ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲਾ ਅਸਦ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਹੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨ ਹੁਣ ਸੀਰੀਆ ‘ਤੇ ਆਪਣਾ ਰਾਜ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ‘ਚ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਲਮੀ ਅੱਤਵਾਦ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਜਦੋਂ ਇਸਲਾਮਿਕ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਸੀਰੀਆ ‘ਚ ਪੈਰ ਪਸਾਰ ਲਏ ਸਨ ਤਾਂ ਇਸ ‘ਚ ਕਈ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਖਬਰ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਸੀ। ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨ ਹਯਾਤ ਤਾਹਿਰ ਅਲ-ਸ਼ਾਮ, ਜੋ ਕਿ ਇਸਲਾਮਿਕ ਸੰਗਠਨ (ਆਈ. ਐੱਸ.) ਦੇ ਕਰੀਬੀ ਸੰਗਠਨ ਹੈ, ਨੂੰ ਅਸਦ ਨੂੰ ਸੱਤਾ ਤੋਂ ਬੇਦਖਲ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸੀਰੀਆ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਲਈ ਸੰਭਾਵੀ ਲੜਾਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਸੀਰੀਆ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਅੱਤਵਾਦ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਲੜਾਈ ‘ਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸਾਲ 2105 ‘ਚ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ‘ਚ ਸੀਰੀਆ ਦੇ ਰਾਜਦੂਤ ਰਿਆਦ ਕਾਮਲ ਅੱਬਾਸ ਨੇ ਵੀ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਲੜਾਈ ‘ਚ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਮਦਦ ਮੰਗੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਅਤੇ ਮਾੜੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਸੀ ਤਾਂ ਸੀਰੀਆ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਸੀ।
