ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਸ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪੁਲਾੜ ‘ਚ ਫਸੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਬੁਚ ਵਿਲਮੋਰ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੈ। ਆਖਿਰ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਪੁਲਾੜ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣ ‘ਚ ਦੇਰੀ ਕਿਉਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਨਾਸਾ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਇਕ ਹੋਰ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਕਲਪਨਾ ਚਾਵਲਾ ਸੀ। 1 ਫਰਵਰੀ, 2003 ਨੂੰ, ਕਲਪਨਾ ਚਾਵਲਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਰਹੀ ਸਪੇਸ ਸ਼ਟਲ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚੀ, ਅੱਗ ਦੇ ਗੋਲੇ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਈ। ਇਸ ਪੁਲਾੜ ਸ਼ਟਲ ਵਿੱਚ ਛੇ ਹੋਰ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਵੀ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 26 ਜਨਵਰੀ 1986 ਨੂੰ ਸਪੇਸ ਸ਼ਟਲ ਚੈਲੇਂਜਰ ਦੇ ਧਮਾਕੇ ਕਾਰਨ 14 ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਨਾਸਾ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਅਤੇ ਬੁਚ ਵਿਲਮੋਰ ਦੀ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਲੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਨਾਸਾ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਫੂਕ-ਫੂਕ ਕੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਸ ਅਤੇ ਬੁਚ ਵਿਲਮੋਰ ਪਿਛਲੇ ਅੱਠ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਨਾਸਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਬਿਲ ਨੈਲਸਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਹਾਦਸੇ ਸਾਡੇ ਫੈਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਬੋਇੰਗ ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਨੈਲਸਨ ਖੁਦ ਇੱਕ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਹਾਦਸਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਾਸਾ ਨੇ ਕੁਝ ਗ਼ਲਤੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਨੈਲਸਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਾਸਾ ਦਾ ਕਲਚਰ ਅਜਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਜੂਨੀਅਰ ਫਲਾਈਟ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਖ਼ਤਰੇ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਸੁਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਅੱਜ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹਿਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਨਾਸਾ ਨੇ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਅਤੇ ਬੁਚ ਵਿਲਮਰ ਨੂੰ ਫਰਵਰੀ 2025 ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਸਰਵਵਿਆਪੀ ਫ਼ੈਸਲਾ ਹੈ।
ਨਾਸਾ ਮੁਖੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੁਲਾੜ ਉਡਾਣ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਰੁਟੀਨ ਫਲਾਈਟ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜ਼ੋਖ਼ਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਬੁੱਚ ਅਤੇ ਸੁਨੀਤਾ ਨੂੰ ਫਿਲਹਾਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। 6 ਜੂਨ ਨੂੰ, ਜਦੋਂ ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਤਾਂ ਇੰਜੀਨੀਅਰਾਂ ਨੇ ਕੁਝ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇਖੀਆਂ। ਇਸ ‘ਚ ਹੀਲੀਅਮ ਲੀਕ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕੰਟਰੋਲ ਥ੍ਰਸਟਰਸ ‘ਚ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਵਾਪਸ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਨਾਸਾ ਨੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਅਤੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਦੀ ਘਾਟ ਮਨੁੱਖੀ ਪੁਲਾੜ ਉਡਾਣ ਲਈ ਸਾਡੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹੈ। ਹੁਣ ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ 6 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਵਾਪਸ ਆਵੇਗਾ।
